نقش موسیقی در فرآیند رشد کودک

رشد کودک شامل رشد ذهنی، رشد احساسی، رشد فردی، اجتماعی، خلاقیت، سرگرمی، مهارت‌های حرکتی، شنیداری، زبانی، تمرکز وعزت نفس است. موسیقی همچون ریاضی و علوم بر رشد ذهنی کودک تاثیر می‌گذارد. موسیقی ترکیبی از ریاضی، علم، زبان خارجی(خواندن نت‌ها)، تربیت بدنی و از همه مهم‌تر هنر است که همه ابعاد شخصیتی، روحی و رشد کودک را پوشش می‌دهد.

رشد کودک را می‌توان به فرآیندی تشبیه کرد که در آن کودک با گذشت زمان در هر زمینه‌ای دچار تغییر و تحول می‌شود. این دوره، اززمان بارداری تا بزرگسالی ادامه دارد. در این مسیر اتفاق‌ها و عوامل محیطی بسیاری بر فرآیند رشد او تاثیر خواهند گذاشت.

موسیقی یکی از عواملی است که بر رشد کودک تاثیر می‌گذارد. در ادامه این تاثیر و ابعاد مختلف آن را بیشتر بررسی می‌کنیم.

۱. تاثیر موسیقی بر رشد ذهنی کودک

موسیقی تمام ابعاد رشد کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد. یافته‌های تصویربرداری عصبی نشان می‌دهد که حتی آموزش کوتاه مدتموسیقی باعث افزایش جریان خون در سمت چپ مغز می‌شود. درنتیجه، تصور می‌شود که موسیقی باعث بهبود توانایی پردازش زبانشود. قرار گرفتن کودکان در معرض موسیقی، در مراحل اولیه رشد به آن‌ها کمک می‌کند تا اصوات و معانی کلمات را بهتر یاد بگیرند.

مطالعاتی در سال ۲۰۱۶ در موسسه مغز و خلاقیت دانشگاه کالیفرنیای جنوبی انجام شد، نشان می‌دهد:

موسیقی رشد مغز کودک را مخصوصا در زمینه یادگیری زبان و مهارت خواندن تسریع می‌کند. درنتیجه، این فرآیند کودک را برای رفتن بهمدرسه آماده می‌کند.

مطابق با تحقیقاتی که توسط انجمن ملی موسیقی (بنیاد NAMM) نیز انجام شده است:

توانایی و یادگیری نواختن ساز موسیقی، می‌تواند روند یادگیری ریاضی را در کودکان بهبود ببخشد. حتی باعث شود نمرات بچه‌ها درمدرسه افزایش پیدا کند.

اما، تاثیر موسیقی بر رشد کودک تنها به رشد آکادمیک او ختم نمی‌شود. بلکه ارتقا سواد فکری، اجتماعی، عاطفی و مهارت‌های حرکتی وزبانی کودک نیز تحت تاثیر موسیقی رشد می‌کنند.

۲. تاثیر موسیقی بر رشد حسی کودک

همانطور که طعم‌ها، بافت اجسام و رنگ‌ها رشد حسی کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد، موسیقی نیز به همان اندازه بر رشد حسی اوتاثیر گذار است. قرار گرفتن کودک در معرض انواع سبک‌های موسیقی ارتباط بین سلول‌های مغز کودک را بیشتر می‌کند. تاثیر موسیقیبر رشد کودک زمانی بیشتر می‌شود که شما بتوانید موسیقی را با کارهای دیگری چون رقصیدن تلفیق کنید.

رقصیدن و انجام حرکات موزون همراه با موسیقی مهارت‌های حرکتی را در کودکان افزایش می‌دهد. به‌علاوه، به کودک توانایی ابراز وجودمی‌دهد که این خود عامل افزایش اعتماد به نفس در کودکان است.

۳. تاثیر موسیقی بر خواندن، نوشتن و شمارش

نوزادان از سنین پایین می‌توانند تفاوت بین انواع مختلف صدا را تشخیص دهند. آن‌ها بعد از چند هفته می‌توانند به‌راحتی صدای مادررا از صداهای دیگر تشخیص دهند.

پخش موسیقی یا نواختن ساز می‌تواند توانایی تشخیص اصوات و کلمات را در کودک ارتقا دهد. کودکان یاد می‌گیرند کلمات را بعد ازشنیدن بخشی از ترانه تکرار کنند یا آن را حفظ کنند.

با خواندن اشعار کودکانه به آن‌ها کمک می‌کنید که بتوانند الگوهای صوتی را شناسایی کنند و از طریق تمرین و تکرار، بیشتر بیاموزند. بر اثر تکرار اشعار متن ترانه را حفظ می‌کنند. این کار به آمادگی بیشتر کودک برای یادگرفتن خواندن و نوشتن و شمارش کمک می‌کند.

۴. تاثیر موسیقی در رشد هماهنگی و مهارت‌های حرکتی

حتی اگر کودک نوپا شما نتواند متن ترانه را درک کند، می‌تواند با موسیقی آن ارتباط برقرار کند و متناسب با ریتم، حرکت کند یا برقصد. حتی او می‌تواند با بعضی از آهنگ‌ها ارتباط بیشتری برقرار کند.

موسیقی با کمک به مهارت‌های حرکتی، کودک را به حرکت کردن تشویق می‌کند. کودکان نوپا با تکان دادن دست و پا به آنچه می‌شنوندواکنش نشان می‌دهند. این یعنی به‌طور فیزیکی اعلام حضور می‌کنند. این بالا و پایین پریدن‌ها به رشد عضلات و حفظ تعادل آن‌ها کمکمی‌کند.

۵. تاثیر موسیقی بر رشد اجتماعی کودک

موسیقی گنجی نهان دارد که تنها با نواختن یا شنیدن در جمع می‌توان آن را کشف کرد. موسیقی افراد را به هم متصل می‌کند، باعثمی‌شود کودک در سال‌های اولیه زندگی‌اش بتواند خودش را ابراز کند و احساسات و عواطفش را به‌اشتراک بگذارد. تحقیقات نشان دادهاست، کودکانی که ساز می‌زنند، تمایل بیشتری به ارتباط بر قرار کردن با دیگران دارند.

توانایی درک و دریافت احساسات دیگران، زمینه را برای رشد همدلی در کودکان فراهم می‌کند. یکی از راه‌های پرورش این مهارت،ساختن موسیقی به کمک کودک است. این کار اعتماد به‌ نفس کودک را بالا می‌برد و حس رهبری را در کودک تقویت می‌کند که قطعا برایاو در آینده بسیار ارزشمند خواهد بود.

موسیقی عامل ارتباط افراد و فرهنگ‌ها با یکدیگر است، و عامل مهمی در رشد و بقای این فرهنگ‌ها است. موسیقی افراد را از طریقاعتماد، همدلی و همکاری به هم گره می‌زند و آن‌ها را در کنار هم نگه می‌دارد.

تحقیقات نشان داده است که کودکان پیش‌دبستانی که در موسیقی گروهی و فعالیت‌های حرکتی مشارکت می‌کنند، در مقایسه باکودکانی که فعالیتی ندارند، در کار گروهی، همکاری و تعامل با دیگران قوی‌تر عمل می‌کنند. این میزان همدلی و کار گروهی نیاز جامعهامروز ما است.

در پایان

موسیقی در هر لحظه از زندگی با انسان همراه است. کودکان از سنین کم با همراهی موسیقی، مهارت‌های مهم را یاد می‌گیرند و باشنیدن موسیقی به خواب می‌روند. موسیقی همچنین بخشی از فرهنگ ما را شکل می‌دهد و به ما کمک می‌کند با سایر فرهنگ‌ها ارتباطبرقرار کنیم.

در نتیجه کودکان باید از سنین کم موسیقی بشنوند و آن را یاد بگیرند. موسیقی نه تنها در رشد مهارت‌های ذهنی و جسمی کودک تاثیردارد، بلکه مهارت‌های اجتماعی او را هم تقویت می‌کند، کودک را در معرض چالش‌هایی قرار می‌دهد که می‌توانند در زندگی او بسیارتاثیرگذار باشند. در نتیجه می‌تواند عملکرد کودک در زمینه‌هایی چون برنامه‌ریزی، تمرکز، حافظه فعال و انعطاف‌پذیری را بهبود ببخشد.